Ζήσαμε και φέτος το ελληνικό καλοκαίρι, που θέλουμε να πιστεύουμε ή και είναι στ’ αλήθεια ανεκτίμητο θεϊκό δώρο για τους ενοικούντες στον τόπο τούτον. Δυστυχώς όμως όχι για όλους μας. Κάποιοι καταδικάστηκαν να βράσουν στις άξενες μεγαλουπόλεις της χώρας μας ένεκεν κρίσεως. Οι άλλοι, που με τον έναν ή άλλο τρόπο την παλεύουν ακόμα, ήλθαν στην γενέθλια γη, χόρτασαν τον ήλιο της, έφαγαν τους καρπούς της και αναζήτησαν τα πάλαι ποτέ λαχταριστά της ψάρια. Τα αναζήτησαν και δεν τα βρήκαν. Μια λέξη της εποχής μας έκοβε βόλτες πάνω απ’ τα γαλανά ακόμα κύματα του Κόλπου μας: ΚΡΙΣΗ!

Κρίση; Κι εδώ κρίση; Δεν είναι μόνο το χρέος, τα ομόλογα, τα κόκκινα δάνεια, η τραπεζική ρευστότητα, το κλείσιμο των επιχειρήσεων και τελικά η ανεργία; Δυστυχώς όχι! Ή μάλλον, όλ’ αυτά φαίνεται να είναι επακόλουθα από μια πολύπλοκη κρίση, που προκλήθηκε από κοινωνικές και περιβαλλοντικές στρεβλώσεις ανθρώπινων παρεμβάσεων. Κρίση της βιόσφαιρας της Γης. Γιατί την κρίση τη βρίσκουμε σε κάθε τομέα που θα αποφασίσουμε να εξετάσουμε. Η ατμόσφαιρα, τα αέρια του θερμοκηπίου, το κλίμα της Γης, το λειώσιμο των πάγων, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η αύξηση των εντόμων, η αντοχή τους στα εντομοκτόνα, οι νέες ασθένειες, η μόλυνση των θαλασσών, η ανησυχητική ελάττωση των αλιευτικών αποθεμάτων, η ερημοποίηση μεγάλων τμημάτων της Γης, η καταστροφή με πετρελαιοειδή μεγάλων εκτάσεων, η αποψίλωση των δασών, ο ανθρώπινος υπερπληθυσμός, ο κοινωνικός αποκλεισμός μεγάλων ομάδων, η υπερεκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο, η υπερκατανάλωση και ουκ έστι τέλος…! Εμείς, με τις παρωπίδες που τεχνηέντως μας περνάνε κάποιοι, που τους διορίζουμε (με την ψήφο μας) να μας τις φορούν, βλέπουμε μόνο την κρίση που είναι αποτέλεσμα όλων των άλλων κρίσεων.

Κάποιοι αποσπασματικά μελετούν αυτές τις κρίσεις. Είναι οι καθηγητάδες, οι επιστήμονες που μετρούν, παρατηρούν, πειραματίζονται, γράφουν εκθέσεις για τον τομέα τους, τις υποβάλλουν σε πολιτικούς, οι οποίοι τις πετούν στα συρτάρια τους και γράφουν κανονικά την επιστημοσύνη των ειδικών.

Και η ανθρωπότητα οδεύει, σαν κοπάδια άβουλων προβάτων, μαζί με τους περισπούδαστους ερευνητές, τους αργυρώνητους πολιτικούς και τους ανόητους κεφαλαιοκράτες, στο σίγουρο χαμό της. Κρίση που έρχεται γρήγορα σα χιονοστιβάδα, απ’ την οποία θα γλιτώσουν μόνο όσοι μάζεψαν τον πλούτο της Γης και θα μπορούν να πληρώσουν για να δραπετεύσουν στο διάστημα! Κρίση λοιπόν και στην ανθρώπινη νοημοσύνη! Ο ορθός λόγος των προγόνων μας είναι πια μια γραφικότητα. Κανείς δεν σκέπτεται την περίπτωση των δεινοσαύρων. Πόσοι επέζησαν;

Οι μαύρες αυτές σκέψεις, και η παροιμιώδης φράση των προγόνων μας, «ανικρικάτα τσ’ τόμαστι», ήταν το θέμα συζήτησης στις καλοκαιρινές παρέες, τα πρωινά, έξω από τα γραφικά καφενεδάκια του λιμανιού της Σκάλας. Σαρδέλα δεν υπήρχε, γιατί ήταν τόσο λίγη που οι ψαράδες δεν έβγαζαν τα έξοδά τους. Το μπαρμπουνάκι λιγοστό και πανάκριβο. Τα κεφαλόπουλα, που ήταν η αφθονία του Κόλπου, ελάχιστα. Τα άλλα ψάρια ανύπαρκτα. Ολ’ αυτά σε ένα βιότοπο σπάνιας αλιευτικής δυνατότητας. Οσοι είναι σε ηλικία να θυμούνται τις παροχές του, πριν πενήντα χρόνια, νοιώθουν αμήχανα με την παρούσα κατάσταση.

Κρίση λοιπόν κι εδώ. Κρί ση η οποία έχει τις ρίζες της σε προηγούμενες δεκαετίες. Κρίση που την ευθύνη επωμίζονται οι διοικούντες, που ποτέ δεν ασχολήθηκαν με τέτοια ασήμαντα (τα σημαντικά ήταν η συλλογή ψήφων και η εξουδετέρωση των αντιπάλων), οι ψαράδες που αντλούσαν από τη θάλασσα ασύστολα, οι καλοφαγάδες που ανακάλυψαν πως το καλό ψάρι ήταν εύγευστο κι υγιεινό και το πλήρωναν όσο-όσο, ίνα πληρωθεί το ρηθέν υπό συγχρόνου τινός προφήτου, λέγοντος: «Μαζί τα φάγαμε». Την ευθύνη την έχουν γενικά οι άνθρωποι, είτε ζουν στη θάλασσα και από την θάλασσα, είτε ζουν στη στεριά και μολύνουν το χώμα και τα νερά με τα παντός είδους απόβλητα. Την ευθύνη την έχουν όσοι κατοικούν γύρω από τον Κόλπο, κι όσοι κατοικούν στην Κεντρική Ευρώπη, στις παρευξείνιες χώρες, στις μεσογειακές χώρες κι όσοι χύνουν τα απόβλητά τους στη θάλασσα. Την ευθύνη την έχουν και οι επισκέπτες απ’ τις άλλες ηπείρους, που έρχονται ν’ αφήσουν το ποθητό συνάλλαγμά τους μαζί με τους ρύπους τους, και ο κολυμβητής που θα κατουρήσει στη θάλασσα. Την ευθύνη την έχει το ανθρώπινο είδος, που παρά την αναμφισβήτητη νοημοσύνη του, πριονίζει βλακωδέστατα το κλαδί που κάθεται και ελπίζει πως, όταν εξαντληθεί η Γη, θα μεταναστεύσει σε άλλον πλανήτη…!

Επειδή το θέμα είναι γιγαντιαίων διαστάσεων και για το ανάστημά μας απλησίαστο, θα κάνουμε μια προσπάθεια να το φέρουμε στα δικά μας μέτρα, περιορίζοντάς το στον Κόλπο Καλλονής και στα προβλήματα που αντιμετωπίζει και τα οποία οδήγησαν στην κρίση, που είναι αισθητή πια και απ’ εκείνους που πονηρά εθελοτυφλούσαν. Στο σημείο αυτό ίσως να υπάρξει η ένσταση πως: «Κύριε δεν έχεις καμιά επίσημη εξειδίκευση για να μπορείς να φυτρώνεις όπου δεν σε σπέρνουν». Θα έχουν δίκιο, αλλά και άδικο, για τους εξής λόγους:

1. Αν περιμένουμε τους ειδικούς να μας φωτίσουν ή να εισηγηθούν μέτρα… είναι γνωστό εκ των προτέρων το τι θα συμβεί: Συσκότιση!

2. Αν περιμένουμε από το κράτος, και πιο συγκεκριμένα από την πολιτική, να ασχοληθεί, θα χρειαστούν πολλά γύφτικα τέρμινα να περιμένουμε.

3. Φθάσαμε πια σε σημείο που η μη ενασχόληση με τα περιβαλλοντικά θέματα δεν είναι μόνο ασυγχώρητη αλλά στοιχειοθετεί εγκληματική αδιαφορία. Κανείς δεν έχει πια το δικαίωμα να σωπαίνει. Δεν υπάρχει πια ο χρόνος για την πολυτέλεια της σιωπηρής αναμονής. Οι καιροί ου μενετοί!

4. Πρέπει να απαντήσουμε με ειλικρίνεια στα ερωτήματα: Έχουμε το δικαίωμα να κληρονομήσουμε στα παιδιά μας καμένη γη; Έχουμε συνειδητοποιήσει πως ζούμε καταναλώνοντας τη ζωή των παιδιών μας; Σ’ αυτή την περίπτωση, μπορούμε να λέμε πως τα αγαπάμε; Τι είδους αγάπη είναι αυτή όταν τα ακίνητα που θα τους αφήσουμε, θα τους είναι βάρος, τα πτυχία άχρηστα, η γη θα είναι στέρφα και η θάλασσα πικρή και αδειανή;

5. Τελικά αν θέλουμε να ανήκουμε σε κοινωνικές ομάδες και να μη ζούμε αποξενωμένοι σαν αγρίμια, δεν μπορούμε να αρνηθούμε την υποχρέωσή μας να σκεπτόμαστε την κοινωνική υγεία του συνόλου, στο οποίο ζούμε. Διαφορετικά μοιάζουμε με τα παράσιτα, που δε νοιάζονται για την εξάντληση του ξενιστή τους και πεθαίνουν αμέσως μετά το θάνατό του.

Οι παραπάνω προβληματισμοί είναι απότοκα της κρίσης. Κάθε κρίση έχει και τα καλά της. Βάζει τέρμα στον εφησυχασμό, προβληματίζει, αναζητείται γνώση, η γνώση φέρνει λύσεις. Μ’ αυτό το πνεύμα απαιτείται, έστω και στο παραπέντε, ενασχόληση συλλογική και λογική με τη θάλασσα από την οποία εξαρτάται η επιβίωση ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού της Γης. Ας μην ξεχνάμε τη γνώση των προγόνων μας που έλεγαν: «Η θάλασσα έχ’ όσα έχ’ η στιριά τσ’ ένα παραπάνου». Και έπεται συνέχεια…